Biện chứng duy vật là gì? Nội dung phép biện chứng duy vật?

Chúng ta đều đã từng nghe nhắc đến thuật ngữ biện
chứng. Thực chất thì thuật ngữ này cũng đã sớm có trong Triết học
từ thời kỳ cổ đại. Trong Triết học Hy Lạp, thuật ngữ biện chứng này
được dùng khá nhiều và chúng ta có thể hiểu là nghệ thuật tranh
luận, đàm thoại, thông qua sự tranh luận mà người ta tìm ra chân ý.
Đến giai đoạn hiện nay, biện chứng duy vật chắc hẳn đã rất quen
thuộc đối với nhiều người. Và mỗi chúng ta đều đặn đã từng học qua
về nó trong các chương trình đào tạo ĐH, cao đẳng. Bài viết dưới
đây chúng ta sẽ cùng nhéu tìm hiểu biện chứng duy vật là gì? Nội
dung phép biện chứng duy vật?

Tư vấn luật trực
tuyến miễn phí qua tổng đài
điện thoại: 1900.6568

1. Phép biện chứng duy vật
là gì?

Ăng ghen đã đưa ra định nghĩa khái quát về phép
biện chứng duy vật với nội dung cụ thể như sau: “ Phép biện chứng
là môn khoa học về những quy luật thường nhật của sự vận động và
phát triển của tự nhiên, của xã hội loài người và của tư duy”.

bên cạnh đó, các chủ thể là những nhà triết học
cũng đã nêu ra định nghĩa về phép biện chứng duy vật dưới thường
xuyên khía cạnh khác nhéu trong đời sống xã hội.

Trong quy trình nhấn mạnh về vai trò của nguyên lý
về mối liên hệ thường nhật, Ăng ghen đã cho rằng: “Phép biện chứng
là khoa học về mối LH phổ biến”. Hay khi nhấn mạnh về vai trò của
nguyên lý về sự phát triển, Lênin cũng đã định nghĩa phép biện
chứng chính là học thuyết về sự phát triển, dưới hình thức hoàn bị
nhất, sâu sắc nhất và không có sự phiến diện, học thuyết về tính
tương đối của nhận thức con người, nhận thức con người cũng sẽ phản
ánh vật chất luôn phát triển không ngừng.

[wpcc-iframe width=”100%” height=”315px” src=”https://web.archive.org/web/20231001124820if_/https://www.youtube.com/embed/oQV4lmoMPAI” title=”YouTube video player” frameborder=”0″ allow=”accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture” allowfullscreen=””]

✅ Mọi người cũng xem : gu ăn mặc tiếng anh là gì

2. Các giai đoạn phát triển
của phép biện chứng duy vật:

Phương pháp biện chứng cùng với sự phát triển của
tư duy con người, phương pháp biện chứng cũng đã qua ba giai đoạn
phát triển, phương pháp biện chứng được thể hiện trong triết học
với ba hình thức lịch sử của nó chi tiết đó là: phép biện chứng tự
phát, phép biện chứng duy tâm và phép biện chứng duy vật.

– Phép biện chứng tự phát thời cổ đại:

Các chủ thể là những nhà biện chứng ở cả phương
Đông lẫn phương Tây thời kỳ cổ đại đều đặn đã thấy các sự vật,
hiện tượng của vũ trụ sinh thành, biến hóa trong những sợi dây LH
vô cùng tận.

tuy nhiên, những gì các chủ thể là những nhà biện
chứng thời kỳ cổ đại thấy được đều đặn chỉ là trực kiến, chưa phải
là kết quả của thống kê và thực nghiệm khoa học.

– Phép biện chứng duy tâm:

Xem thêm: Lực lượng
sản xuất là gì? Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất ở Việt Nam
hiện nay

Đỉnh cao của cách thức này đã được thể hiện trong
triết học cổ điển Đức, người khởi đầu đó là I. Kant và người hoàn
thiện được ghi nhận đó là Hêghen.

có thể nói, lần đầu tiên trong lịch sử phát triển
của tư duy nhân loại, các chủ thể là những nhà triết học Đức đã
trình bày một cách có hệ thống những nội dung quan trọng nhất của
phương pháp biện chứng.

Song theo các chủ thể là những nhà triết học Đức
biện chứng ở đây bắt đầu từ tinh thần và kết thúc ở tinh thần, thế
giới hiện thực chỉ là sự sao chép ý niệm nên biện chứng của các nhà
triết học cổ điển Đức đó là biện chứng duy tâm.

– Phép biện chứng duy vật:

Phép biện chứng duy vật thì đã được thể hiện trong
triết học do C.Mác và Ph.Ăngghen xây dựng, sau đó phép biện chứng
duy vật được V.I.Lênin đã phát triển.

C.Mác và Ph.Ăngghen cũng đã gạt bỏ tính chất thần
bí, kế thừa những hạt nhân hợp lý trong phép biện chứng duy tâm để
nhằm mục đích có thể xây dựng phép biện chứng duy vật với tính cách
là học thuyết về mối liên hệ thường nhật và về sự phát triển dưới
hình thức hoàn bị nhất.

[wpcc-iframe width=”100%” height=”315px” src=”https://web.archive.org/web/20231001124820if_/https://www.youtube.com/embed/qw_U8Hb_aK4″ title=”YouTube video player” frameborder=”0″ allow=”accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture” allowfullscreen=””]

✅ Mọi người cũng xem : ý nghĩa tên hồng ngọc

3. Đặc trưng cơ bản và vai
trò của phép biện chứng duy vật:

Từ định nghĩa được đưa ra về
phép duy vật biện chứng đã được nêu cụ thể ở bên trên, ta thấy phép
biện chứng duy vật có hai đặc điểm cơ bản, chi tiết đó
là:

– Phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác – Lê
nin thực chất là phép biện chứng được xác lập trên nền tảng của thế
giới quan duy vật khoa học. Phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa
Mác – Lê nin là sự khác biệt về trình độ phát triển so với các tư
tưởng biện chứng trong các thời kỳ trước học trước đây.

Xem thêm: Mối quan
hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng

– Trong phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác
– Lê nin ta nhận thấy rằng có sự thống nhất giữa nội dung thế giới
quan (duy vật biện chứng) và phương pháp luận (biện chứng duy vật).
Chính do đó, phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác – Lê nin
không dừng lại ở sự giải thích thế giới mà còn là công cụ nhận thức
thế giới và cải tạo thế giới.

Vai trò của phép biện chứng
duy vật:

Ta nhận thấy rằng, xuất phát từ các ưu điểm tiến
bộ của mình, phép biện chứng duy vật trong giai đoạn Hiện tại đã
trở thành một trong những nội dung có ý nghĩa đặc biệt quan trọng
trong thế giới quan và đối với phương pháp luận triết học của chủ
nghĩa Mác – Lê nin, đồng thời phép biện chứng duy vật cũng là thế
giới quan và phương pháp luận chung nhất của vận hành sáng rạo
trong lĩnh vực thống kê khoa học.

Từ đặc trưng và vai trò được nêu chi tiết ở trên
của phép biện chứng duy vật, ta thấy phép biện chứng duy vật sẽ tồn
tại dựa trên các nguyên lý cơ bản.

[wpcc-iframe width=”100%” height=”315px” src=”https://web.archive.org/web/20231001124820if_/https://www.youtube.com/embed/KeeNnLw5CDc” title=”YouTube video player” frameborder=”0″ allow=”accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture” allowfullscreen=””]

✅ Mọi người cũng xem : ý nghĩa của loài hoa sen đá

4.
Quy luật cơ bản của phép duy vật biện chứng:

Phép duy vật biện chứng có 3
quy luật cơ bản, cụ thể bao gồm các quy luật cơ bản sau
đây:

– Quy luật thứ nhất: Quy luật chuyển hóa từ những
thay đổi ngay về lượng thành thay đổi về chất và ngược lại là một
quy luật của phép duy vật biện chứng:

Quy luật chuyển hóa từ những thay đổi ngay về
lượng thành thay đổi về chất và ngược lại này là quy luật về phương
thức chung của quá trình vận động, phát triển trong tự nhiên, xã
hội và tư duy.

Nội dung của quy luật chuyển hóa từ những thay đổi
về lượng thành thay đổi ngay về chất và ngược lại: sự thống nhất về
lượng và chất trong sự vật tạo thành độ của sự vật đó. Những thay
đổi ngay về lượng khi nó đã dần đạt đến giới hạn nhất định thì sẽ
xảy ra bước nhảy khiến chất cũ bị phá vỡ và chất mới cũng từ đó mà
sẽ được tạo thành.

Xem thêm: Quan điểm
toàn diện của chủ nghĩa Mác – Lênin và vận dụng quan điểm toàn
diện

Quy luật chuyển hóa từ những thay đổi về lượng sẽ
dẫn đến những thay đổi về chất và ngược lại cũng đã chỉ ra hình
thức vận động và phát triển của các sự vật, hiện tượng.

Ý nghĩa của quy luật chuyển hóa từ những thay đổi
ngay về lượng thành thay đổi ngay về chất và ngược lại: Khi chúng
ta muốn có được sự thay đổi ngay về chất phải tích lũy về lượng,
không được nóng vội và chủ quan. Khi sự tích lũy về lượng đã đủ thì
chúng ta cũng sẽ cần thực hiện bước nhảy để có khả năng tránh bảo
thủ, trì trệ. Cần phân biệt và vận dụng một cách sáng tạo bước
nhảy.

– Quy luật thứ hai: Quy luật thống nhất và đấu
tranh của các mặt đối lập là một quy luật của phép duy vật biện
chứng:

Nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh của các
mặt đối lập: Tất cả các sự vật, hiện tượng đều chứa đựng những mặt,
những khuynh hướng đối lập và tạo thành những mâu thuẫn ở trong
chính bản thân nó. Sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập
cũng sẽ tạo thành xung lực nội tại của sự vận động và phát triển,
từ đó mà nó sẽ dẫn đến việc cái cũ mất đi và cái mới cũng sẽ từ đó
mà được hình thành.

Ý nghĩa quy luật thống nhất và đấu tranh của các
mặt đối lập: Chúng ta cần phải thấy được động lực phát triển của sự
vật xuất phát từ những mâu thuẫn trong chính bản thân nó. Việc nhận
thức mâu thuẫn trong thực tế cũng là điều rất rất cần thiết và phải
khách quan. Trong vận hành thực tiễn, chúng ta cũng sẽ cần phải xác
định được trạng thái chín muồi của mâu thuẫn để nhằm mục đích có
khả năng kịp thời giải quyết.

Mâu thuẫn giữa các chủ thể sẽ chỉ được giải quyết
khi xuất hiện các khó khăn chín muồi, cho nên các chủ thể sẽ không
được nóng vội giải quyết khi các chủ thể đó vẫn chưa có khó khăn
chín muồi và các chủ thể cũng sẽ không được để việc giải quyết mâu
thuẫn diễn ra một cách tự phát.

– Quy luật thứ ba: Quy luật phủ định của phủ định
là một quy luật của phép duy vật biện chứng là một quy luật của
phép duy vật biện chứng:

Nội dung quy luật phủ định của phủ định là một quy
luật của phép duy vật biện chứng: Phủ định của phủ định là khái
niệm được dùng nhằm mục đích để chỉ sự vận động, phát triển của sự
vật thông qua hai lần phủ định biện chứng, kết quả cua quy luật này
đó là quay trở lại điểm xuất phát ban đầu nhưng nó sẽ có sự cao
hơn.

Xem thêm: Phát
triển là gì? Nguyên lý về sự phát triển theo Triết học Mác –
Lênin?

Phủ định lần thứ nhất thì sẽ khiến cho sự vật cũ
trở thành cái đối lập với chính mình. Những lần phủ định tiếp theo
thì nó sẽ hình thành nên sự vật mới và các sự vật mới này đều sẽ
mang những đặc trưng của sự vật ban đầu nhưng các sự vật mới lại ở
trên cơ sở cao hơn.

Sự phủ định của phủ định được biết đến là giai
đoạn kết thúc của một chu kỳ phát triển và sự phủ định của phủ định
cũng chính là điểm xuất phát của một chu kỳ phát triển tiếp theo
tạo ra đường xoáy ốc của sự phát triển.

Trong thực tế, chúng ta nhận thấy rằng, cứ mỗi chu
kỳ phát triển của sự vật thì cũng sẽ có thể bao gồm thường xuyên
lần biện chứng khác nhau.

[wpcc-iframe width=”100%” height=”315px” src=”https://web.archive.org/web/20231001124820if_/https://www.youtube.com/embed/w49TF9Srr_0″ title=”YouTube video player” frameborder=”0″ allow=”accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture” allowfullscreen=””]

✅ Mọi người cũng xem : móng tay vuông có ý nghĩa gì

Bài viết được thực hiện bởi: phamthithutra

tìm hiểu thông tin về khách quan? Tồn tại khách
quan là gì? Tồn tại khách quan là tồn tại thế nào? Sự khác nhau
giữa chủ quan và khách quan là gì? Các tính chất và tác dụng của
tính khách quan?

Nội dung là gì? cách thức là gì? Quan điểm nội
dung và cách thức trong Triết học?

Chủ nghĩa duy tâm là gì? Chủ nghĩa duy tâm được
dịch với tên tiếng Anh là gì? Nguồn gốc của chủ nghĩa duy tâm?

thống kê định tính là gì? nghiên cứu định tính có
tên trong tiếng Anh là gì? các loại phương pháp nghiên cứu định
tính và các ví dụ? So sánh với thống kê định lượng?

Phản ánh là gì? Phản ánh được dịch sang tiếng Anh
là gì? Khái niệm phản ánh trong Triết học Mác Lênin?

Những điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội cho sự ra
đời của Triết học Mác? Những tiền đề về lý luận, tiền đề về khoa
học tự nhiên cho sự ra đời của Triết học Mác?

Điều kiện ra đời, phát triển và nét đặc thù của
triết học phương Tây hiện đại? một số nội dung triết học phương Tây
hiện đại?

Điều kiện ra đời, phát triển và nét đặc thù của
triết học cổ điển Đức? một số nội dung cơ bản của triết học cổ điển
Đức?

Phương pháp trong triết học là gì? Phương pháp
siêu hình tiếng Anh là gì? Siêu hình là gì? Phương pháp luận siêu
hình trong Triết học?

Trách nhiệm hình sự là gì? Truy cứu trách nhiệm
hình sự là gì? Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự? Các trường
hợp không áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự? Những
trường hợp không phải chịu trách nhiệm hình sự? Những trường hợp
không bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Hóa đơn tự in là gì? Đối tượng được tạo hóa đơn tự
in? Nguyên tắc khi tự in hóa đơn? Hóa đơn tự in, đặt in có cần đóng
dấu không? Phân biệt hóa đơn tự in, hóa đơn tự in, hóa đơn điện tử?
Hóa đơn đặt in, tự in được phép dùng đến khi nào?

Lao động là gì? Bảo hộ lao động là gì? Mục đích
của công tác Bảo hộ lao động? Ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động?
Tính chất công tác bảo hộ lao động? Quy định về bảo hộ lao động?
Hợp đồng bảo hộ lao động là gì?

Cưỡng chế hình sự là gì? Các biện pháp cưỡng chế
trong tố tụng hình sự? Đặc điểm của các biện pháp cưỡng chế trong
tố tụng hình sự?

Hộ chiếu là gì? các loại hộ chiếu cơ bản? Hộ chiếu
ngoại giao là gì? Người được cấp hộ chiếu ngoại giao? giấy tờ cấp
hộ chiếu ngoại giao?

Tiêu chuẩn GACP – WHO là gì? quá trình trồng dược
liệu theo tiêu chuẩn GACP? Lợi ích của việc áp dụng tiêu chuẩn GACP
– WHO? Trình tự, quy trình đánh giá việc đáp ứng GACP?

Đất thổ cư là gì? Đất thổ cư và đất thổ canh khác
nhéu ở điểm nào? Các quy định về đất thổ cư và Thủ tục chuyển đổi
quyền dùng đất? Tổng hợp các kinh nghiệm mua đất thổ cư Giảm rủi
ro?

Nghĩa vụ cấp dưỡng là gì? Những quy định mới nhất
của pháp luật về nghĩa vụ cấp dưỡng?

công ty niêm yết là gì? Điều kiện trở thành công
ty niêm yết? Ưu và nhược điểm của Doanh nghiệp niêm yết với Doanh
nghiệp không niêm yết?

Tuân thủ pháp luật là gì? Chi phí tuân thủ pháp
luật là gì? Chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật là gì? một số giải
pháp chi tiết để Giảm chi phí tuân thủ pháp luật?

Suất vốn đầu tư là gì? Vai trò của suất vốn đầu
tư? Nội dung của suất vốn đầu tư? Cách xác định suất đầu tư? Những
chi phí trong suất đầu tư? Cách tính vốn suất đầu tư?

Phương thức thanh toán là gì? Phương thức thanh
toán khác hình thức thanh toán thế như thế nào? Các phương thức,
cách thức thanh toán? Các phương thức thanh toán quốc tế?

Phát mại của cải/tài sản là gì? quá trình giấy tờ
phát mại tài sản thế chấp để thu hồi? quá trình đầu giá của cải/tài
sản đảm bảo?

Hộ chiếu công vụ là gì? Người được cấp hộ chiếu
công vụ? giấy tờ cấp hộ chiếu ngoại giao?

mức thu nhập vãng lai là gì? Cách tính thuế mức
lương vãng lai? Cá nhân có mức thu nhập có được ủy quyền cho tổ
chức, cá nhân trả thu nhập quyết toán thuế không? Trường hợp không
khấu trừ thuế đối với người có thu nhập vãng lai? giấy tờ quyết
toán thuế TNCN đối với thu nhập vãng lai?

Vệ sinh môi trường là gì? Quy định vệ sinh môi
trường trong trường học? Các việc cần làm để đảm bảo vệ sinh trường
học? Vệ sinh môi trường bệnh viện là gì? Mục đích của việc vệ sinh
môi trường bệnh viện? Quy định vệ sinh môi trường bệnh viện? Hướng
dẫn vệ sinh môi trường bệnh viện?

buôn bán là gì? Các lĩnh vực kinh doanh Hiện tại?
Các hình thức kinh doanh hiện nay? giấy tờ, trình tự và hồ sơ đăng
ký kinh doanh?

Quy hoạch là gì? Chứng chỉ quy hoạch là gì? Tại
sao chứng chỉ quy hoạch lại quan trọng? Vai trò của chứng chỉ quy
hoạch? hồ sơ, trình tự Thủ tục xin phép cấp chứng chỉ quy hoạch?
Bãi bỏ các hồ sơ cấp giấy phép quy hoạch, chứng chỉ quy hoạch?

G8 là gì? G8 bao gồm các quốc gia nào? Giới thiệu
về các nước G8? Vai trò của nhóm G8? Cấu trúc và hoạt động của nhóm
G8?

Vận tải đa phương thức là gì? Đặc điểm của vận tải
đa phương thức? Thực trạng vận tải đa phương thức ở Việt Nam? nhu
cầu khai thác vận tải đa phương thức? Lợi ích của vận tải đa phương
thức? Các mô hình vận tải hàng hóa đa phương thức phổ biến?