Ăn trong chánh niệm của thiền sư Thích Nhất Hạnh

Đây không phải chế độ ăn kiêng, mà tập trung vào
những trải nghiệm khi ăn. Người tập ăn trong chánh niệm, sử dụng
tâm trí để xem xét, đánh giá những tác động xung quanh đến việc ăn
uống.

Khái niệm này có nguồn gốc từ giáo lý Phật giáo.
Giống với các cách thức thiền định như ngồi, thở, đi đứng, nhiều
thiền sư khuyến khích người ăn chú ý đến cảm giác khi ăn.

Cách cơ bản để tập ăn trong chánh niệm là từ từ
cảm nhận từng phần của thức ăn. “Đặt đĩa thức ăn vào miệng, không
quan trọng đó là món gì, nhưng hãy biến nó thành thứ bạn yêu thích.
Giả sử, bạn đang ăn một đĩa mì nóng hổi, thơm phức. Sau khi ăn một
miếng, hãy đặt đĩa xuống. Điều này điều kiện hơn bạn tưởng tượng
rất thường xuyên, bởi miếng cắn đầu tiên rất ngon. Nó thôi thúc bạn
ăn thêm miếng thứ hai”, Jeff Gordinier, nhà văn, biên tập viên của
NY Times, giải thích.

Lúc này, người tập ăn trong chánh niệm cần chống
lại phản xạ của cơ thể, nhai từ từ, ngừng nói, cảm nhận kết cấu sợi
mì, màu sắc của nước sốt trong tô, mùi thơm hơi nước bốc lên. “Tiếp
tục làm tình trạng này trong suốt bữa ăn, bạn sẽ trải nghiệm những
niềm vui hoặc cả sự thất vọng đối với món ăn. Đây được gọi là ăn
uống trong chánh niệm”, Gordinier nói.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh tin rằng ăn uống lơ đễnh
là tác nhân sâu xa của nhiều vấn đề thể trạng như béo phì, do đó ăn
trong chánh niệm là chìa khóa cho một cuộc sống hiệu quả. Trong
cuốn sách Savor: Mindful Eating, Mindful Life (Ăn trong chánh
niệm, Sống trong tỉnh thức), thiền sư nhận định phần lớn việc
ăn uống của con người diễn ra ở chế độ “tự động” do nhịp sống hối
hả.

“Chúng ta không chú ý đến lượng thức ăn được phục
vụ, việc chúng ta đã ăn bao nhiêu, mùi vị của thức ăn thế nào. Mức
ăn uống của chúng ta phụ thuộc vào các hình ảnh bên ngoài như kích
thước bát, đĩa hoặc phần ăn”, thiền sư viết. Vì vậy, con người hiện
đại dễ rơi vào tình trạng “biến dạng khẩu phần” và mất khả năng tự
nhận thức lượng thức ăn phù hợp với cơ thể.

Trong một nghiên cứu khoa học, các chuyên gia đã
cho sinh viên tốt nghiệp tự lựa chọn đồ ăn của mình từ bát đĩa có
kích thước khác nhau. Kết quả cho thấy rằng người dùng bát đĩa lớn
ăn nhiều hơn 56% so với người dùng bát đĩa nhỏ. Kích thước khẩu
phần ăn càng lớn, việc tính toán lượng calo càng khó khăn.

“Toàn bộ môi trường xung quanh chúng ta đều tạo
điều kiện cho việc ăn uống không chú tâm, từ quảng cáo trên TV đến
thức ăn nhénh, các thực phẩm kém lành mạnh trong siêu thị”, thiền
sư Thích Nhất Hạnh viết.

Dưới góc nhìn của một số chuyên gia, hành động
tưởng chừng đơn giản nhất như “ăn chậm, thực sự thưởng thức món ăn”
có khả năng là phương thuốc cho các vấn đề thể trạng nảy sinh từ
lối sống công nghiệp. Theo thiền sư, thực hành chánh niệm có khả
năng giúp con người tránh khỏi những xao nhãng bên ngoài, tránh ăn
uống vô độ và có cơ thể khỏe mạnh hơn.

Người tập chánh niệm nên lắng nghe cơ thể (ăn khi
đói, dừng lại khi no), ăn đúng bữa, đúng nơi quy định (không ngồi
trong ôtô, không ăn khi xem TV). Thiền sư cũng đề cao tầm quan
trọng của các thực phẩm hữu cơ có lợi cho sức khỏe. Theo ông, người
tập cần gác lại tất cả công việc khác khi ăn uống.

Thiền sư chia sẻ một chế độ ăn chay bổ dưỡng,
không dùng bất kỳ danh mục nào từ động vật bao gồm cả trứng, sữa.
Bữa sáng là cháo yến mạch, bánh mì tự làm, đậu hạt tự trồng tại
làng, trái cây và đôi khi là các món bún, phở hay xôi. Bữa trưa
dùng cơm, rau xào, đậu phụ, canh, rau củ hay salad và một ít đồ
ngọt tráng miệng. Món tráng miệng theo kiểu Việt Nam có chè với
những loại đậu và theo kiểu Tây là bánh ngọt chay. Buổi tối thực
đơn là món ăn nhẹ với cơm, canh và một ít rau quả.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh viên tịch tại Tổ đình Từ
Hiếu, phường Thủy Xuân, TP Huế, lúc 0h ngày 22/1, ở tuổi 96. Thiền
sư là người đưa ra khái niệm “Phật giáo dấn thân” và cả cuộc đời
ông đã hoạt động không ngừng nghỉ để kêu gọi hòa bình, đưa Phật
giáo Việt Nam vươn ra thế giới.

Thục Linh (Theo
NY Times, Honest Good)

🏠 Quay lại trang chủ

Các bài viết liên quan đến

• ➡️ ý nghĩa của bài sông nước cà mau
• ➡️ ý nghĩa phẩm đề bà đạt đa
• ➡️ ý nghĩa linh ảnh mẹ hằng cứu giúp
• ➡️ ý nghĩa phong tục lì xì tết
• ➡️ ý nghĩa các con số trong phong thủy