Tê bì chân tay: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa

Tê bì chân tay là một triệu chứng phổ biến, có thể gặp từ người già đến lớp trẻ. Nếu điều này kéo dài mà không được điều trị có khả năng dẫn đến một vài biến chứng khó lường như: đau nhức, teo cơ hoặc bại liệt,…

Tê bì thực chất là tình trạng rối loạn cảm giác hay dị cảm một phần hoặc hoàn toàn ở một vài vị trí trên cơ thể. điều này thường đi kèm với cảm giác đau nhói bất thường như kim châm không liên quan đến kích thích cảm giác. mặt khác, người bệnh còn có thể có cảm thấy đau, liệt ngọn chi,… Thông thường tê bì liên quan đến các rối loạn chức năng của thần kinh ngoại vi (1).

Tê tay là một trong những hiện tượng thường gặp nhất, cảm giác này xảy ra có thể do rễ thần kinh bị tác động, chèn ép lên hoặc chèn ép ở vị trí ngoại vi của dây thần kinh ví dụ như tại khuỷu hoặc cổ tay là 2 vị trí rất hay bị. Hiện tượng này có thể xảy ra sau khi lao động, làm việc quá sức hoặc ngồi yên một chỗ quá lâu. (2)

Chứng tê chân có biểu hiện tê nhẹ như kim châm ở giai đoạn đầu, là cảm giác ngứa râm ran xuất hiện ở phần đùi, chân và từ mông xuống chân, ngón chân, hai lòng bàn chân, có thể tê một chân hoặc cả hai chân.

Dây thần kinh cảm giác của ngón tay được chia thành các rễ thần kinh từ tủy sống cổ và khi các dây thần kinh ở những bộ phận này bị tổn thương, bị viêm, khối u, bị chèn ép ở các vị trí khác nhéu…

Tê mặt là tình trạng mặt mất khả năng biểu đạt cảm xúc do tổn thương thần kinh. Cơ mặt có thể rũ xuống hoặc yếu đi ở một hay cả hai bên mặt. tình trạng này có thể kéo dài trong thời gian ngắn hoặc lâu hơn tuỳ vào từng tác nhân khác nhau.

Đây là tình trạng bả vai bị tê bì và có khả năng đi kèm với các triệu chứng như cứng cơ và đau nhức vai. Mức độ phụ thuộc vào các tác nhân cụ thể và thường là hệ quả do vận động, ngủ sai tư thế hoặc có thể là dấu hiệu của những vấn đề thể trạng nghiêm trọng khác.

Gót chân cùng với cả bàn chân giữ vai trò chống đỡ cho cơ thể, nếu không được chăm sóc và bảo vệ đúng cách sẽ rất dễ bị tổn thương. Đây là tình trạng đau nhức, tê bì tại gót chân, tác nhân thường gặp là do áp lực di chuyển, mang vác nặng…

Các triệu chứng tê bì, nhức mỏi không những gặp ở chân tay, đầu và cũng có thể xảy ra ở toàn thân, gây cảm giác đau tê nửa đầu, ở đầu các ngón tay, đồng thời đôi lúc còn cảm thấy dưới da râm ran như bị kiến bò hay bị đau dọc xương sườn, hoặc có cảm giác lạnh sống lưng, chân tay nhức mỏi, đau dọc vai gáy.

Tê bì chân tay (Numbness of Limb) là hội chứng bệnh thần kinh phổ biến nhất, có thể bắt gặp ở bất kì ai dù là từ thanh thiếu niên hay những người cao tuổi và gây tác động không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt mỗi ngày của người bệnh.

Đối tượng có nguy cơ cao nhất là những người già, vì ở người tuổi tác lên cao, xương khớp sẽ lão hóa theo thời gian, dễ bị tổn thương. và cạnh đó, do tính chất của công việc, những người làm nghề lái xe đường dài, làm việc văn phòng có tiếp xúc với máy tính trong thường xuyên giờ liên tục, hay những người nhiều phải lao động động chân tay nặng, người bị chấn thương trong lúc làm việc, luyện tập thể thao hay bị tai nạn giao thông… cũng là những đối tượng dễ bị tê tay chân.

Người cao tuổi là đối tượng có nguy cơ cao bị tê tay chân

không chỉ vậy, các bệnh rối loạn chuyển hóa như: đái tháo đường, mỡ máu cao cũng là những tác nhân thường gặp gây ra nên chứng tê bì chân tay. nguyên nhân là do ở nhóm bệnh này có sự tổn thương vi mạch dẫn tới tình trạng thiếu hụt máu cung cấp nuôi dưỡng dây thần kinh. Biểu hiện lúc đầu có thể chỉ dễ dàng là rối loạn co thắt mạch máu, khi co thắt dẫn tới thiếu máu gây ra tê tay chân.

Các triệu chứng này hoàn toàn có khả năng khắc phục nếu được phát hiện sớm và sẽ giúp hạn chế, thậm chí hết tê bì nhưng nếu không chữa trị sớm mà để bệnh trở nặng hơn sẽ khiến mạch máu chít hẹp, tắc mạch sẽ dẫn tới tình trạng teo cơ, trợt loét.

Tê tay sau sinh cũng là hiện tượng thường nhật ở phụ nữ sau khi sinh với biểu hiện là các ngón tay thi thoảng bị tê cứng, có khả năng kèm theo tê buốt, châm chích hoặc chuột rút. Cơn đau có khả năng bị lan sang các vùng như cẳng chân, mông, đùi,… thậm chí có thể Giảm khả năng di chuyển nêu không được điều trị sớm.

Viện Rối loạn thần kinh và đột quỵ Quốc gia (NINDS) cho biết: Có nhiều tác nhân kéo theo tê bì chân tay trái, phải kèm theo đau nhức xương khớp, trong đó có hơn 75% trường hợp tê tay chân là do bệnh lý sau:

Thường xảy ra về đêm hoặc khi thay đổi ngay thời tiết, thoái hóa cột sống khiến sụn khớp, đốt sống bị bào mòn, cọ xát với rễ thần kinh gây đau nhức, tê bì vùng cổ lan xuống hai tay hoặc đau từ thắt lưng xuống hai chân.

Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân gây tê tay chân thường nhật, thường gặp ở đĩa đệm cột sống cổ và thắt lưng. tình trạng này xảy ra khi nhân nhầy tràn ra khỏi bao xơ đĩa đệm sẽ chèn ép dây thần kinh cột sống, từ đó dẫn đến tê bì cánh tay cùng hai chân khiến vận động của cơ thể bị hạn chế.

Khi khớp tay, khớp đầu gối hoặc khớp háng bị bào mòn, tổn thương do các yếu tố tiêu cực sẽ làm tay, chân vận động khó khăn và kéo theo tê bì cánh tay, bàn chân.

Tình trạng khớp tay, khớp chân bị viêm nhiễm, tổn thương cũng sẽ gây tê bì tay chân và thường xảy ra sau khi nằm hoặc ngồi quá lâu tại một vị trí và đi kèm cơ cứng khớp.

Đây là một loại bệnh bẩm sinh với tình trạng cột sống bị biến dạng, thu nhỏ lại, làm các rễ thần kinh chạy qua bị chèn ép, gây ra ra gây ra tê tay chân liên tục kéo dài. điều này nếu để lâu sẽ gây ra tắc nghẽn lưu thông máu, vận động khó khăn.

Các vấn đề liên quan đến thị lực, tê, ngứa, yếu cơ… là biểu hiện của đa xơ cứng. Bệnh này có tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, gây tổn thương màng bọc Myelin và dẫn đến triệu chứng tê bì chân tay.

điều này xảy ra khi hệ thần kinh ngoại biên bị tổn thương làm rối loạn cảm giác, kéo theo tê tay chân. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong do suy hô hấp, sặc phổi.

Đây là là nguyên nhân hàng đầu gây nên các cơn nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tai biến mạch máu não. Dấu hiệu tê tay chân là do các khối vật chất bất thường bám lên thành mạch gây xơ cứng, hẹp lòng mạch, chèn ép dây thần kinh.

• Làm việc không khoa học

Bê vác vật nặng, ngồi, đứng quá lâu ở một tư thế, lười vận động và nhiều ngồi dưới máy lạnh sẽ gây ra tổn thương dây thần kinh dẫn đến tê tay chân, cơ thể mỏi mệt.

• Sinh hoạt sai tư thế

Những thói quen trong sinh hoạt hàng ngày như: nằm nghiêng người, gối quá cao, đi giày cao gót thường xuyên,… đều có khả năng trở thành tác nhân dẫn đến tê chân tay.

• nguyên nhân tê tay chân do chấn thương

Dây thần kinh ngoại biên có thể bị tổn thương do ngã, tai nạn, va chạm cũng sẽ khiến tê bì chân tay.

Cảnh báo !!! Dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương là tác nhân chủ yếu dẫn đến hội chứng ống cổ tay và hội chứng ống cổ chân

• ✅ Mọi người cũng xem : ý nghĩa tên sam my

  thường xuyên rơi vào tình trạng căng thẳng, mệt mỏi

Tâm trạng mệt mỏi, stress do áp lực công việc, cuộc sống kéo dài có khả năng kích thích các tế bào thần kinh gần bề mặt da, gây ra ra hiện tượng ngứa và tê bì.

Các dấu hiệu khởi phát ban đầu của tê chân tay thường rất nhẹ: tê các đầu ngón tay, châm chích, dị cảm, kiến bò, chuột rút, nhức mỏi… Vì vậy mà người bệnh rất dễ chủ quan, không thăm khám sớm. Khi bệnh càng để lâu thì mức độ tê đau sẽ càng tăng, lúc này, các ngón tay bị tê nhức, tê buốt nhiều hơn, nhénh chóng lan cơn đau nhức xuống dọc cánh tay, cẳng tay gây khó cử động và cầm nắm.  Đồng thời, ở các ngón chân, bàn chân, cổ chân, cẳng chân, đùi, mông, vùng thắt lưng… cũng có thể xuất hiện tình trạng tương tự.

mặt khác, một vài triệu chứng bệnh có khả năng xảy ra tùy vào các nguyên nhân như đau vai gáy, đau thắt lưng do thoái hóa cột sống; đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng; biểu hiện ăn nhiều, uống nhiều trong đái tháo đường; liệt vận động trong viêm đa dây thần kinh;…

Nếu triệu chứng xuất hiện liên tục khoảng trên 6 tuần thì cần đến ngay các cơ sở y tế thăm khám sớm. Trong trường hợp tê tay chân chỉ xuất hiện khoảng 1 – 5 tuần có khả năng do nguyên nhân cơ học, cần theo dõi thêm.

thường xuyên người thường có xu hướng coi thường, xem nhẹ, thậm chí bỏ qua việc điều trị tê tay chân, mà không biết rằng điều này có khả năng kéo theo những biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe cũng như cuộc sống.

• thường xuyên gây đau nhức, tê buốt khiến người bệnh mất ăn, thiếu ngủ, sức khỏe suy yếu nghiêm trọng;
• Ảnh hưởng đến chức năng vận động, đi lại, khó khăn trong sinh hoạt và làm việc;
• Nếu không được điều trị kịp thời có khả năng dẫn đến những biến chứng nặng nề như: đại tiểu thuận tiện không tự chủ, teo cơ, liệt chi…
• Nếu không được phát hiện và điều trị sớm có khả năng kéo theo các khối u, ung thư chèn ép vào hệ thống dây thần kinh, nguy hiểm đến tính mạng.

Thông thường, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh để tìm ra các dấu hiệu bất thường. một số phương pháp thường được chỉ định thực hiện gồm:

• Chụp x-quang
• Chụp cắt lớp vi tính CT
• Chụp cộng hưởng MRI
• Điện cơ đo lường mức độ của cơ bắp

Kết quả kiểm tra cận lâm sàng kết hợp triệu chứng lâm sàng sẽ là cơ sở để bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Tùy theo tình trạng bệnh lý của người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định điều trị nội khoa, dùng các loại thuốc hạn chế đau chống viêm không steroid (NSAIDs), phối hợp với paracetamol, các vitamin nhóm B đường uống hoặc đường tiêm,…

bên cạnh đó, dựa vào căn nguyên gây ra bệnh mà bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị kết hợp:

• Đái tháo đường: Kiểm soát đường huyết tốt
• Rối loạn chuyển hóa Lipid máu: Kiểm soát lipid máu ở ngưỡng an toàn
• Thiếu vitamin: Bổ sung vitamin
• Thoái hóa cột sống: Điều trị thoái hóa
• Viêm khớp: Điều trị viêm khớp
• Nhiễm độc: Điều trị nhiễm độc

Bệnh tê chân tay sẽ tác động rất thường xuyên đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. không chỉ thăm khám, điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên môn, mỗi người cũng có khả năng thực hiện một vài bài tập nhằm giúp máu lưu thông, tăng cường sức khỏe…

Yoga từ lâu đã trở thành cách thức rèn luyện thể trạng phổ biến với các bài tập rất nhẹ nhàng nhưng mang lại hiệu quả cao, đặc biệt là đối với người mắc bệnh tê chân tay. tuy nhiên, để có hiệu quả chữa bệnh tốt nhất, người bệnh nên tìm học các lớp yoga uy tín, chuyên nghiệp để được hướng dẫn tập luyện đúng cách.

Các bệnh cơ xương khớp sẽ gây Giảm vận động rất lớn cho người bệnh, Vì vậy đi bộ là cách dễ dàng và hiệu quả nhất. Cần lưu ý trong khi đi bộ, hãy cố gắng duy trì tốc độ vừa phải, tránh đi quá nhanh, vận động mạnh gây mất sức, tình trạng bệnh tệ hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Thời điểm phù hợp nhất để thực hiện massage là trước giờ đi ngủ và thực hiện trong khoảng từ 20 – 30 phút, từ cổ chân lên đùi và ngược lại, từ cổ tay đến vai và ngược lại.  Massage tay chân thường xuyên sẽ giúp kích thích lưu thông máu trong cơ thể, không những hạn chế tình trạng tê bì tay chân mà còn giúp đem lại giấc ngủ thoải mái hơn.

Để phòng ngừa tình trạng tê tay nói riêng và cả các bệnh lý nguy hiểm khác, mỗi người nên xây dựng cho mình những tập tính sinh hoạt, ăn uống cùng chế độ tập luyện khoa học, đúng mực.

• Chế độ ăn uống nên bổ sung thường xuyên thực phẩm lành mạnh, chứa thường xuyên chất dinh dưỡng, vi chất tốt cho cơ thể, hệ xương khớp, hệ thần kinh, máu như vitamin D, canxi, vitamin K…
• Có kế hoạch tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày, phù hợp với sức khỏe để xương khớp chắc khỏe, uyển chuyển, máu huyết được lưu thông ổn định…
• Sắp xếp hợp lý thời gian hoạt động và nghỉ ngơi, tránh ngồi lâu một vị trí, có thể đi lại khoảng 5-10 phút sau khi làm việc liên tục trong 1 – 2 giờ. bên cạnh đó, cũng cần tránh làm việc trong thường xuyên giờ liền, giữ tinh thần thoải mái, tránh áp lực quá thường xuyên vì công việc.
• Các thực phẩm, đồ uống, chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, đồ ăn nhanh, đồ ăn chiên rán… cần được hạn chế tối đa vì những loại thực phẩm này không chỉ có những hoạt chất gây ra hại làm cho tình trạng tê tay chân ngày càng nghiêm trọng hơn mà còn lấy đi những chất dinh dưỡng rất cần thiết cho xương khớp, hệ thần kinh và máu.
• Luôn giữ cân nặng ở mức cân bằng, việc tăng cân quá mức có thể tạo áp lực lên cột sống dẫn đến thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm… chèn ép lên rễ thần kinh gây ra tê tay chân.

Tình trạng cũng có khả năng là do thiếu chất dinh dưỡng thiết yếu nên người bệnh cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý kết hợp với việc điều trị.

Vitamin D và vitamin K đặc biệt quan trọng đối với các bệnh nhân mắc bệnh tê chân tay, thường có trong các thực phẩm như: trứng, cá, đậu nành hoặc rau cải xoăn,…

Theo nghiên cứu, việc bổ sung đầy đủ vitamin D sẽ giúp người bệnh tăng cường sự dẻo dai cho xương khớp (3), còn vitamin K có công dụng giúp Giảm đau và bảo vệ, duy trì thể trạng của xương khớp, làm chậm quy trình thoái hóa, tăng đề kháng của cơ thể và tăng cường hấp thu canxi cho xương chắc khỏe (4).

Dinh dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng trong hỗ trợ điều trị và phòng ngừa

và cạnh đó, việc bổ sung thêm canxi cho cơ thể bằng thực phẩm giàu canxi bao gồm: hải sản, chuối, sữa… giúp làm chậm lão hóa cơ xương khớp. ngoài ra, người bệnh cũng nên tránh ăn mặn vì sẽ đẩy nhénh quy trình thoái hóa xương khớp.

Cảm giác bị tê bì chân tay, ngứa ran, thậm chí là tê liệt, mất cảm giác ở chân tay khi ngủ là do nằm sai tư thế, gối quá cao, khiến dây thần kinh chịu áp lực. Nhưng ở một vài trường hợp thì cũng có thể là triệu chứng cảnh báo thường xuyên căn bệnh nguy hiểm như thoái hóa đốt sống cổ, viêm dây thần kinh ngoại biên, tiểu đường, các bệnh lý về tim mạch, thiếu máu lên não cục bộ, thiếu vitamin B12…(5)

Cảm giác tê bì ở tay và chân là triệu chứng rất thường nhật, đặc biệt là thường xảy ra khi giữ một tư thế trong một thời gian dài như ngồi, đứng hay khi ngủ dậy.

tình trạng này không gây ra tác động nghiêm trọng đến tính mạng, nhưng nếu các triệu chứng xuất hiện với mật độ tần suất liên tục thì người bệnh cần thăm khám ngay để kiểm tra xem có mắc bệnh lý bên trong nguy hiểm như Thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa, viêm khớp dạng thấp, hẹp ống sống, thiếu máu não do thoát vị chèn ép, bệnh đa xơ cứng… hay không. do đó, đừng chủ quan khi cơ thể mình đang cảnh báo, người bệnh nên sớm tìm hiểu về cách điều trị để tránh các biến chứng khôn lường có thể xảy ra.

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội
  • Hotline: 1800 6858
• TP.Hồ Chí Minh:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.HCM
  • Hotline: 0287 102 6789 – 0287 300 6858
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh

Như vậy, việc chẩn đoán và đánh giá chính xác tình trạng tê bì chân tay rất quan trọng để định hướng điều trị đúng và hiệu quả, đặc biệt đối với người cao tuổi dễ mắc phải các bệnh xương khớp, người bệnh tiểu đường…