Giải mã bí ẩn xung quanh hiện tượng sét hòn cực hiếm trong tự nhiên

Sét hòn là quả cầu sét có nhiều màu sắc khác nhau như cam, vàng, đỏ, trắng, xanh lam hoặc tím. Nó được cho là xuất hiện bất thường sau một cơn giông bão. Nó có đường kính từ 5 đến 25cm có khả năng xuất hiện trong một phút hoặc hai phút. Nói chung, nó càng sáng thì càng hiện lâu.

Sét hòn thường chuyển động theo phương nằm ngang với vận tốc vài mét một giây. Chúng có thể đứng yên trong không trung hoặc từ trên mây sà xuống mặt đất. Khi phi vào (hoặc phi ra ) một tòa nhà, chúng có thể đi qua ống khói hoặc cửa sổ đang mở, nhưng vẫn phi được vào cửa sổ, tường đang đóng . Hầu hết các quả sét hòn như vậy đều biến mất một cách im ắng, nhưng đôi khi chúng sẽ phát nổ, để lại mùi lưu huỳnh nồng nặc.

Sét hòn từng được cho là một hiện tượng hiếm. Những nghiên cứu gần đây đã cho thấy chỉ một số ít phần trăm dân chúng Mỹ đã từng chứng kiến nó. Các bức ảnh về sét hòn lại càng hiếm và cụ thể do các nhân chứng cung cấp có rất thường xuyên điểm khác biệt. Sự phóng điện có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong suốt cơn mưa bão lớn, thỉnh thoảng xuất phát từ một tia sét, nhưng phần lớn chúng xuất hiện bất thình lình trong khi thời tiết đẹp, không có bão.

Trong hầu hết các trường hợp, sét hòn thường không gây hại, ngay cả khi chúng đâm vào người. Trên thực tế, có rất nhiều quả di chuyển đổi hướng để tránh đâm vào những người trong phòng. Khi một quả sét hòn phát nổ, người đứng gần sẽ dễ bị choáng. Ví dụ, trong cuốn sách năm 1945 có tên The Elements Rage của Frank Lane có kể về một đứa trẻ phi thân vào sét hòn, gây ra vụ nổ khiến cậu và một người bạn bị thương cùng với gần chục con gia súc gần đó bị giết. Trong một sự kiện khác, một nhà khoa học người Nga, G.W. Richman, đang quan sát một quả sét hòn nhỏ màu xanh lam thì nó đột nhiên phát nổ ngay vào mặt, khiến ông tử vong.

Trong một sự cố năm 1970 ở Sidmouth – Anh Quốc, một vụ nổ sét hòn đã phóng ra năng lượng cực lớn gây ra hư hỏng hơn hai mươi chiếc tivi ở khu vực lân cận. Trong một sự cố năm 1984, phi công và hành khách trên một chiếc máy bay của Nga báo cáo rằng một quả cầu phát sáng có đường kính 4 10,2cm xuất hiện bên ngoài máy bay rồi biến mất, sau đó xuất hiện trở lại bên trong máy bay rồi di chuyển nhanh chóng dọc theo trần, tách thành hai rồi lại hợp nhất, sau đó biến mất, để lại thân máy bay bị hư hỏng. một số nhân chứng khác thì kể rằng đó là một hòn đá lớn đã va vào máy bay gây ra ra thiệt hại như vậy.

Vì không thể tìm được bằng chứng về tính thực tế của sét hòn, các nhà khoa học hoài nghi rằng hiện tượng này chỉ là ảo ảnh quang học hoặc ảo giác. Bằng chứng hình ảnh liên quan đến sét hòn cũng rất dễ bị làm giả. một vài nhà khoa học giả thuyết rằng sét hòn được tạo ra bởi sự phóng điện trong khí quyển; những người khác nghĩ rằng nó vẫn còn điện tích lại sau một vụ sét đánh. Những người khác tin sét hòn là những đám mây silicon bốc cháy, được đẩy lên không trung khi sét đánh xuống mặt đất. mặt khác còn có các học thuyết âm mưu khác như là: năng lượng bí ẩn, người ngoài hành tinh, chidori của Sasuke, …

Theo tạp chí New Scientist, sét hòn là hiện tượng sinh ra trong các cơn bão sấm sét, với kích thước từ quả bóng golf tới chiều ngang phình rộng vài mét. Đã có nhiều báo cáo về các quả cầu phát sáng kỳ lạ như vậy, làm bị thương hoặc thậm chí cướp đi sinh mạng của con người và đốt cháy các tòa nhà.

Sét hòn thường trôi lơ lửng, bay lượn trong không trung và có dạng hình cầu, hình trứng, hình giọt nước hoặc hình que với một kích thước lớn hơn thường xuyên so với kích thước tia chớp. Kích thước lớn nhất quan sát được là 40-50 cm. Rất thường xuyên trong số chúng có màu từ đỏ tới vàng, đôi khi trong suốt và một vài còn có tia phát ra xung quanh.

Đa phần sét hòn xuất hiện gần như đồng thời với một tia sét đánh từ mây xuống đất. Chúng xuất hiện cách mặt đất vài mét. Còn khi xuất hiện lúc không có sét đánh, chúng bay thấp hơn nữa. Người ta cũng quan sát được những sét hòn bay cao trên không và những sét hòn từ một đám mây bay xuống mặt đất.

Sét hòn thường chuyển động theo phương nằm ngang với vận tốc vài mét một giây. Chúng có khả năng đứng yên trong không trung hoặc từ trên mây sà xuống mặt đất. Chúng ít khi bay lên như trường hợp các quả khí cầu nóng chuyển động trong không khí. nhiều báo cáo mô tả chúng tự xoay khi đang chuyển động. Thỉnh thoảng chúng chồm lên các đồ vật cứng hay trên mặt đất.

Các nhà khoa học đã cố gắng tái tạo sét hòn, hoặc một thứ gì đó giống với nó, trong phòng thí nghiệm. Trong một bài báo được công bố trên tạp chí Phys Review Letters vào năm 2007, nhóm thống kê tại Đại học Liên bang Pernambuco (Brazil) đã dùng điện để làm bay hơi các tấm silic nhỏ.

Kết quả họ tạo ra những quả cầu màu xanh, trắng, da cam, có kích thước bằng quả bóng bàn bay lơ lửng xung quanh tấm silic trong khoảng 8 giây. Các nhà nghiên cứu đề xuất giả thuyết cho rằng, sét hòn hình thành từ những cú sét đánh trên đất giàu silica (SiO2). Theo đó, silica bay hơi ngưng tụ thành các hạt nano và liên kết với nhau bằng điện tích. Nó phát sáng rực rỡ vì xảy ra phản ứng hóa học giữa silic và oxy trong không khí.

Năm 2012, trong quá trình thực địa thống kê sét thông thường, các nhà khoa học tại Đại học Sư phạm Tây Bắc ở Lan Châu, Trung Quốc, tình cờ ghi lại được video tốc độ cao về sét hòn tự nhiên từ khoảng cách khoảng 900 m. Quả cầu lửa này đã chiếu sáng một khu vực có đường kính lên tới 5 m, di chuyển với vận tốc 31 km/h trước khi biến mất.

Tuy sét hòn chỉ được nhìn thấy trong khoảng thời gian 1,64 giây, nhưng các nhà thống kê vẫn đủ thời gian phân tích ánh sáng nó phát ra bằng máy đo quang phổ. Màu sắc của sét hòn chuyển dần từ màu tím sang da cam, trắng và cuối cùng là đỏ.

Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2016, nhà vật lý H.C.Wu tại Đại học Chiết Giang (Trung Quốc) đề xuất giả thuyết khác cho rằng, bức xạ vi sóng (sóng viba) hình thành khi sét đánh xuống mặt đất có thể nằm gọn trong một khối cầu plasma, tạo ra sét hòn.

Nguồn: Phong Linh – nguoduatin.vn