Ngân sách Nhà nước là gì? Khái niệm ngân sách Nhà nước?

Trong hệ thống tài chính, ngân sách nhà nước(NSNN) là  bộ phận chủ đạo, là khó khăn vật chất  quan trọng để Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ của mình. ngoài ra nó còn là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội.

Xét theo biểu hiện bên ngoài: NSNN bao gồm những nguồn thu chi tiết, những khoản chi cụ thể và được hoạch định các nguồn thu đều được nộp vào một quỹ tiền tệ – quỹ NSNN và các khoản đều được xuất ra từ quỹ tiền tệ ấy. Những  khoản thu nộp và cấp phát qua quỹ NSNN là các quan hệ được xác định trước, được định lượng và Nhà nước dùng chúng để điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế. Bởi vậy, trên phương diện kinh tế, có nhiều định nghĩa về NSNN khác nhau:

Dưới góc độ hình thức: NSNN là một bản dự toán thu và chi tài chính hàng năm của nhà nước do Chính phủ lập ra, đệ trình Quốc hội quyết định và giao cho chính phủ thực hiện.

Dưới góc độ về thực thể: NSNN bao gồm các nguồn thu cụ thể, những khoản chi cụ thể và được định lượng. Các nguồn thu đều được nộp vào một quỹ tiền tệ và các khoản chi đều được xuất ra từ quỹ tiền tệ ấy. Thu chi quỹ này có quan hệ ràng buộc nhéu gọi là cân đối ngân sách đây là một cân đối lớn trong nền kinh tế thị trường.

Xét về bản chất kinh tế chứa đựng trong  NSNN: Các vận hành thu chi Ngân sách đều đặn phản ánh những quan hệ kinh tế giữa nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội gắn với quá trình tạo lập quản lý và dùng quỹ NSNN. hoạt động đó đa dạng được tiến hành trên hầu khắc các lĩnh vực và có ảnh hưởng đến mọi chủ thể kinh tế xã hội. Những quan hệ thu nộp cấp phát qua quỹ  NSNN là những quan hệ được xác định trước, được định lượng và nhà nước dùng chúng để điều tiết vĩ mô kinh tế xã hội.

Như vậy, trên phương diện kinh tế có khả năng hiểu NSNN phản ánh các quan hệ kinh tế sinh ra gắn liền với quá  trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ chung của Nhà nước khi Nhà nước tham gia phân phối các nguồn tài chính quốc gia nhằm thực hiện các chức năng của mình trên cơ sở luật định.

Trên phương diện pháp lí, NSNN được định nghĩa khác nhau trong pháp luật thực định và trong khoa học pháp lí.

Trong pháp luật thực định, tại Điều 1 của Luật ngân sách nhà nước năm 2002 có định nghĩa: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”.

Với các định nghĩa này, các nhà làm luật đã đề cập tới ba vấn đề cơ bản khi quan niệm về NSNN:

Thứ nhất, NSNN là toàn bộ các khoản thu và chi của Nhà nước nằm trong dự toán đã được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

Xem thêm: Các cách thức xử lý khắc phục bội chi Ngân sách Nhà nước

Thứ hai, các khoản thu, chi này chỉ được thực hiện trong thời hạn 1 năm, tính từ ngày 01 tháng 01 cho đến ngày 31 tháng 12 năm dương lịch;

Thứ ba, các khoản thu, chi này được xây dựng và thực hiện nhằm mục tiêu bảo đảm về mặt tài chính cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.

Định nghĩa này, tuy có rõ ràng và cụ thể hơn so với định nghĩa NSNN về phương diện kinh tế nhưng vẫn chưa làm nổi bật được khía cạnh pháp lí của thuật ngữ “NSNN”.

Trong khoa học pháp lí, NSNN được định nghĩa là “một đạo luật đặc biệt, do Quốc Hội thông qua để cho phép Chính Phủ thi hành trong một thời hạn xác định, thường là một năm”. Với định nghĩa này, các luật gia đã nhìn nhận NSNN ở một góc độ khác, như là “một đạo luật đặc biệt”, chứ không phải là một bản dự toán các khoản thu và chi tiền tệ của Nhà nước như cách quan niệm của các nhà kinh tế hay các nhà làm luật.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Cách định nghĩa này đã làm rõ hai vấn đề cơ bản trong quan niệm về NSNN, nhìn từ góc độ luật học:

Thứ nhất, NSNN là một đạo luật đặc biệt, do cơ quan lập pháp làm ra theo một trình tự riêng, không hoàn toàn giống với trình tự lập pháp thông thường.

Thứ hai, hiệu lực về thời gian của đạo luật ngân sách bao giờ cũng được xác định rõ là một năm, không giống với hiệu lực không xác định thời hạn của các đạo luật thông thường khác. Chính vì có hai yếu tố này mà người ta đã từng quan niệm rằng NSNN là một “đạo luật ngân sách thường niên”, để phân biệt với Luật NSNN được ban hành năm 2002. Tuy vậy, cũng cần phải hiểu một cách đầy đủ rằng đạo luật ngân sách thường niên không chỉ bao gồm bản dự toán các khoản thu chi tiền tệ của quốc gia đã được Quốc Hội biểu quyết thông qua mà còn bao gồm cả văn bản nghị quyết của Quốc Hội về việc thi hành bản dự toán ngân sách đó.

Xem thêm: Quy định căn cứ để xây dựng, lập dự toán ngân sách nhà nước

Bài viết được thực hiện bởi: công ty Luật Dương Gia

chức vụ: Chủ sở hữu Website

Lĩnh vực tư vấn: Luật sư tư vấn, tranh tụng

Trình độ đào tạo: Doanh nghiệp Luật TNHH

Số năm kinh nghiệm thực tế: 10 năm

Tổng số bài viết: 27.875 bài viết

Khái quát chung về nội dung của ngân sách nhà nước? Vai trò ngân sách nhà nước? Đặc điểm ngân sách nhà nước?

Năm ngân sách là gì? Thời điểm bắt đầu năm ngân sách nhà nước? Nghị quyết của Quốc hội về dự toán ngân sách Nhà nước qua các năm?

Bội chi ngân sách nhà nước là gì? Bù đắp bội chi ngân sách nhà nước? Các giải pháp xử lý bội chi ngân sách nhà nước?

Dự toán ngân sách là gì? Đặc điểm của dự toán ngân sách? Kiểm soát lập dự toán ngân sách?

Vụ ngân sách nhà nước là gì? Nhiệm vụ, chức năng của Vụ Ngân sách nhà nước? Cơ cấu tổ chức của Vụ Ngân sách nhà nước?

Chi tiêu mới trong lĩnh vực ngân sách nhà nước là gì?  Phân loại chi tiêu mới trong lĩnh vực ngân sách nhà nước?

Kế hoạch ngân sách nhà nước là gì? Phân loại? Đặc trưng?

Tài chính công (Public Finance) là gì? Tài chính công tiếng Anh là gì? Đặc điểm của tài chính công? Vai trò của Tài chính công? Nội dung của tài chính công? Phân biệt tài chính công với tài chính của các tổ chức, cá nhân?

Quản lý ngân sách nhà nước (State budget management) là gì? Quản lý ngân sách nhà nước tiếng Anh là gì? Nguyên tắc quản lý ngân sách nhà nước. Phương pháp quản lý ngân sách nhà nước. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước

Phân biệt vốn ngân sách nhà nước và vốn ngoài ngân sách nhà nước. Cách xác định nguồn ngân sách nhà nước mới nhất. Quy định về vốn ngân sách Nhà nước? Quy định về vốn ngoài ngân sách Nhà nước?

Mẫu báo cáo tình hình kiểm tra công tác nghiệm thu và sự cố công trình xây dựng trên địa bàn là gì, mục đích của mẫu báo cáo? Mẫu báo cáo tình hình kiểm tra công tác nghiệm thu và sự cố công trình xây dựng trên địa bàn? Hướng dẫn soạn thảo mẫu báo cáo? Những quy định liên quan đến công tác nghiệm thu và sự cố công trình xây dựng trên địa bàn?

Mẫu đề nghị cấp phôi giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội  là gì, mục đích của mẫu giấy đề nghị? Mẫu đề nghị cấp phôi giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội? Hướng dẫn soạn thảo mẫu giấy đề nghị cấp phôi giấy chứng nhận? Những quy định liên quan đến cấp phôi giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội?

Mẫu quyết liệt phân công phó thủ trưởng cơ quan điều tra tiến hành khởi tố điều tra là gì, mục đích của mẫu đơn? Mẫu quyết liệt phân công phó thủ trưởng cơ quan điều tra tiến hành khởi tố điều tra? một vài quy định của pháp luật về phân công phó thủ trưởng cơ quan điều tra tiến hành khởi tố điều tra?

Mẫu tờ trình đề nghị khen thưởng của Viện kiểm sát tối cao là gì? Mẫu tờ trình đề nghị khen thưởng của Viện kiểm sát tối cao? Hướng dẫn làm Mẫu tờ trình đề nghị khen thưởng của Viện kiểm sát tối cao? một vài quy định của pháp luật về đề nghị khen thưởng của Viện kiểm sát tối cao?

Mẫu tờ trình xét, tặng kỷ niệm chương của Viện kiểm sát là gì, Mục đích của mẫu đơn? Mẫu tờ trình xét, tặng kỷ niệm chương của Viện kiểm sát? Hướng dẫn làm Mẫu tờ trình xét, tặng kỷ niệm chương của Viện kiểm sát? một vài quy định của pháp luật về xét, tặng kỷ niệm chương của Viện kiểm sát?

Mẫu quyết định miễn chấp hành phần thời gian còn lại tại cơ sở chữa bệnh là gì? Mẫu quyết định miễn chấp hành phần thời gian còn lại tại cơ sở chữa bệnh? Hướng dẫn làm Mẫu quyết định miễn chấp hành phần thời gian còn lại tại cơ sở chữa bệnh? một số quy định của pháp luật về miễn chấp hành phần thời gian còn lại tại cơ sở chữa bệnh?

Mẫu quyết định hoãn thi hành quyết liệt xử phạt trục xuất là gì? Mẫu quyết định hoãn thi hành quyết định xử phạt trục xuất theo mẫu 41/QĐ-HTHTX? Hướng dẫn làm Mẫu quyết định hoãn thi hành quyết định xử phạt trục xuất? một số quy định của pháp luật về thi hành quyết liệt xử phạt trục xuất?

Mẫu bản khai thông tin lô hàng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất là gì, Mục đích của mẫu đơn? Mẫu bản khai thông tin lô hàng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất? Hướng dẫn làm Mẫu bản khai thông tin lô hàng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất? một vài quy định của phap luật về khai thông tin lô hàng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất? Trình tự, Thủ tục nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất?

Mẫu quyết liệt xử phạt vi phạm hành chính là gì? Mẫu quyết định xử phạt vi phạm hành chính? Hướng dẫn làm Mẫu quyết liệt xử phạt vi phạm hành chính?

Mẫu tờ trình đề nghị khen thưởng cấp nhà nước của Viện kiểm sát là gì? Mẫu tờ trình đề nghị khen thưởng cấp nhà nước của Viện kiểm sát? Hướng dẫn làm Mẫu tờ trình đề nghị khen thưởng cấp nhà nước của Viện kiểm sát? một số quy định của pháp luật về khen thưởng cấp nhà nước của Viện kiểm sát?

Kế hoạch thanh tra, kiểm tra, xác minh của Bộ Công an là gì? Mẫu kế hoạch thanh tra, kiểm tra, xác minh của Bộ Công an? Hướng dẫn mẫu kế hoạch thanh tra, kiểm tra, xác minh của Bộ Công an?

Thông báo tiếp tục phong tỏa, ngừng phong tỏa trái phiếu là gì? Mẫu thông báo tiếp tục phong tỏa, ngừng phong tỏa trái phiếu? Hướng dẫn mẫu thông báo tiếp tục phong tỏa, ngừng phong tỏa trái phiếu?

Thông báo về việc giao thân nhân thích của người bị tạm giữ tạm giam cho chính quyền là gì? Mẫu thông báo về việc giao người thân thích của người bị tạm giữ tạm giam cho chính quyền? Hướng dẫn mẫu thông báo về việc giao thân nhân thích của người bị tạm giữ tạm giam cho chính quyền?

Mẫu quyết liệt giải tỏa cưỡng chế khai thác đối với của cải/tài sản là gì? Mẫu quyết định giải tỏa cưỡng chế khai thác đối với tài sản? một vài quy định của pháp luật về giải tỏa cưỡng chế khai thác đối với của cải/tài sản?

Mẫu quyết liệt xử phạt vi phạm hành chính là gì? Mẫu quyết định xử phạt vi phạm hành chính? một số quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính? Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính?

Mẫu quyết liệt hủy bỏ lệnh kê biên tài sản là gì? Mẫu quyết liệt hủy bỏ lệnh kê biên của cải/tài sản? một vài quy định của pháp luật về hủy bỏ lệnh kê biên tài sản?

Mẫu quyết liệt hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án dân sự là gì, Mục đích của mẫu đơn? Mẫu quyết liệt hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án dân sự 2021? Hướng dẫn làm Mẫu quyết liệt hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án dân sự? Căn cứ để tòa cấp trên hủy bản án dân sự của Tòa cấp dưới? Căn cứ đình chỉ giải quyết vụ án dân sự?

Đơn đề nghị áp dụng bảo lãnh tiền thuế, tiền phạt cho hàng hóa nhập khẩu theo cách thức bảo lãnh chung là gì? Đơn đề nghị áp dụng bảo lãnh tiền thuế, tiền phạt cho hàng hóa nhập khẩu theo cách thức bảo lãnh chung? một số quy định của pháp luật về bảo lãnh tiền thuế, tiền phạt cho hàng hóa nhập khẩu theo hình thức bảo lãnh chung? giấy tờ bảo lãnh tiền thuế, tiền phạt cho hàng hóa nhập khẩu theo cách thức bảo lãnh chung?

Mẫu báo cáo thương nhân mua hàng nhập khẩu là gì? Mẫu báo cáo thương nhân mua hàng nhập khẩu? một số quy định của pháp luật về thương nhân mua hàng nhập khẩu? giấy tờ xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa thuộc hợp đồng đại lý? Thuê thương nhân nước ngoài làm đại lý bán hàng tại nước ngoài ? Ủy thác xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa của tổ chức, cá nhân không phải thương nhân ?

Mẫu quyết liệt tạm đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án dân sự là gì? Mẫu quyết định tạm đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án dân sự? Hướng dẫn làm Mẫu quyết liệt tạm đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án dân sự? một số quy định của pháp luật về tạm đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án dân sự?