Quan liêu là gì? Những giải pháp khắc phục bệnh quan liêu?

hiện nay, một vấn đề đang được lên án rất nhiều và thường hay xảy ra tại các nước đang phát triển chính là bệnh quan liêu. Đây đã không là căn bệnh xa lạ với người dân nước ta. Bởi lẽ, bệnh quan liêu đã xuất hiện ở nước ta trong một thời gian khá lâu. Chính Vì vậy, đã tác động rất nhiều đến sự tôn trọng, chấp hành pháp luật và thái độ ứng xử của người dân đối với cơ quan nhà nước có thể  vì họ không còn tin tưởng vào chính quyền. Vậy, quan liêu là gì? Bệnh quan liêu và giải pháp khắc phục bệnh quan liêu.

1. Quan liêu là gì?

Khái niệm “quan liêu” đã không còn xa lạ với đời sống hằng ngày của chúng ta. Trước kia khái niệm này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh giải thích như sau:

Quan liêu là “bệnh giấy tờ, bệnh hình thức, không thực tế, là xa cách quần chúng, không theo đường lối quần chúng, làm không đúng chính sách của Chính phủ và của đoàn thể”.

Quan liêu là cán bộ phụ trách xa rời thực tế, không đi sâu đi sát công việc, việc gì cũng không nắm vững, chỉ đạo một cách đại khái, chung chung.

Quan liêu là xa rời quần chúng, không rõ lai lịch, tư tưởng và công tác của cán bộ mình, không lắng nghe ý kiến của quần chúng, sợ phê bình và tự phê bình. Tác phong của người cán bộ mắc bệnh quan liêu là thiếu dân chủ, không giữ đúng nguyên tắc lãnh đạo tập thể, phân công phụ trách.

Theo Hồ Chí Minh, người cán bộ mắc bệnh quan liêu còn có biểu hiện như: “Đối với công việc thì trọng hình thức mà không xem xét khắp mọi mặt, không vào sâu vấn đề. Chỉ biết khai hội, viết chỉ thị, xem báo cáo trên giấy, chứ không kiểm tra đến nơi, đến chốn”. Khi triển khai thực hiện công việc của bản thân, giao nhiệm vụ cho cấp dưới mà không biết kiểm tra thì sẽ không có khó khăn giải thích, hướng dẫn, đôn đốc cấp dưới, không kịp thời phát hiện, chấn chỉnh hay xử lý vi phạm, tình trạng này kéo theo công việc không có hiệu quả, gây thiệt hại về của cải/tài sản, tiền bạc, công sức của Nhà nước, của nhân dân.

Như vậy, bệnh quan liêu chính là dùng cho những đối tượng cán bộ, đảng viên, công chức có thái độ hay hành vi mệnh lệnh, thay vì giải thích, tuyên truyền. Trong công việc, không bám sát thực tế, không theo dõi và giáo dục cán bộ. Đặc biệt có những người này làm việc thiếu hiệu quả, đưa ra các chính sách sai lầm. Bệnh quan liêu có hậu quả rất nghiêm trọng gây ảnh hưởng tới cả bộ máy lẫn nhân dân.

Quan liêu tiếng Anh là Bureaucracy

2. Bệnh quan liêu và giải pháp khắc phục bệnh quan liêu:

Thứ nhất, bệnh quan liêu được thể hiện qua những yếu tố sau đây:

Xem thêm: Các hình thức xử lý khắc phục bội chi Ngân sách Nhà nước

Một, xét về bản chất

Quan liêu là sự tha hóa quyền lực của cơ quan công quyền. Sự tha hóa này biểu hiện chủ yếu ở bên ngoài là hiện tượng hồ sơ, bộ máy cồng kềnh, thường xuyên tầng nấc trung gian và ở bên trong là tâm lý hám danh, chạy theo chủ nghĩa thành tích, chạy theo vị thế xã hội, chức quyền và lợi dụng địa vị chức quyền, lợi dụng sơ hở của cơ chế quản lý để mưu cầu lợi ích cá nhân dẫn tới lạm quyền và lộng quyền.

Bệnh quan liêu với các đặc trưng chủ yếu là “sự thống trị của bàn giấy”, xa quần chúng, xa thực tế, xa cuộc sống, chỉ chú ý đến cách thức, không chú ý đến bản chất của sự vật, lấy phương pháp mệnh lệnh hành chính thay cho phương pháp làm việc khoa học. Nói chung, cách làm việc như vậy thường không quan tâm đến hiệu quả của công việc.

Yếu tố nhiều ảnh hưởng đến tổ chức, bộ máy, đến tiềm lực của cán bộ là bệnh quan liêu. Chính căn bệnh này đã làm tê liệt bộ máy, vô hiệu hóa bộ máy, làm xói mòn đạo đức của một vài cán bộ, đảng viên, làm rạn nứt mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng, làm cho nhân dân hiểu sai lệch về sự lãnh đạo của Đảng, bản chất nhà nước xã hội chủ nghĩa – một nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Suy cho cùng, bệnh quan liêu khi đã xâm nhập vào đội ngũ cán bộ, đảng viên sẽ là nguyên nhân gây nên mọi sự trì trệ trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội hiện nay.

một trong số những nguyên nhân của bệnh quan liêu là mất dân chủ, không thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; chủ nghĩa cá nhân còn tồn tại trong một số cán bộ, công chức…

Quan liêu là từ ngữ chỉ những người, những cơ quan lãnh đạo từ trên xuống dưới, xa rời thực tế, việc gì cũng không sâu, chỉ đại khái. Đối với công việc thì trọng cách thức, chỉ biết khai hội, xem báo cáo trên giấy, không kiểm tra đến nơi đến chốn.

Hai, biểu hiện của quan liêu

+ Chỉ đạo xa rời thực tế

Xem thêm: Các tác nhân kéo theo tệ nạn xã hội và cách khắc phục, Giảm

Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Quan liêu là cán bộ phụ trách xa rời thực tế, không điều tra thống kê đến nơi, đến chốn công việc phải làm, việc gì cũng không nắm vững, chỉ đạo một cách chung chung”.

+ cách thức, chỉ biết khai hội, chỉ thị, xem báo cáo trên giấy

Chính vì xa rời thực tế nên những người mắc bệnh quan liêu chỉ biết đóng cửa viết báo cáo, xem báo cáo trên giấy chứ không kiểm tra thực tế.

+ Hô hào khẩu hiệu, làm việc qua loa, lời nói không đi đôi với việc làm

Theo như Bác Hồ, ông quan liêu “khi  gặp dan chúng thì đút tay vào túi quần mà “huấn thoại”, nói hàng giờ, nói bao la thiên địa. Song những việc thiết thực cần kíp của địa phương, những điều dân chúng rất cần thiết, thì không nói đến”.

+ Xa rời quần chúng, mệnh lệnh cứng nhắc

Người viết: “Quan liêu là xa rời quần chúng, không đi sâu, đi sát”, “các cán bộ ấy, người thì cả đời chỉ loanh quanh trong trụ sở.

+ Chủ quan, tự mãn

Xem thêm: Các biện pháp khắc phục hệ lụy do hành vi vi phạm hành chính gây ra ra

Bác chỉ ra những cán bộ mắc bệnh quan liêu luôn tự mãn, chủ quan, tưởng rằng mình hiểu hết, biết hết, nên không nghe dân, không hỏi dân, đóng cửa làm việc, vì thế mọi việc không đem lại ích lợi gì.

+ Ích kỷ, quan cách

Theo Hồ Chí Minh, các ông quan liêu khi được phân công phụ trách ở vùng nào thì như một vua con, ở đấy tha hồ hách dịch, hạnh họe. Cái đầu óc ông tướng, bà tướng ấy làm cho cấp dưới, đoàn thể xa cấp dưới, đoàn thể xa Nhân dân.

Thứ hai, bộ máy quan liêu

Bộ máy quan liêu là một thuật ngữ dùng để chỉ 1) cơ quan của các quan chức chính phủ không được bầu cử và 2) một nhóm người xây dựng chính sách hành chính. Về mặt lịch sử, một bộ máy quan liêu là một cơ quan quản lý của chính phủ do các bộ phận có cán bộ không liên quan đến bầu cử quản lý. Ngày nay, bộ máy quan liêu là hệ thống hành chính quản lý một tổ chức lớn bất kỳ. Hành chính công ở thường xuyên quốc gia là một ví dụ của một bộ máy quan liêu.[3]

Thứ tư, điểm tiêu cực, tích cực của quan liêu

Khi xem xét mọi cách khách quan, toàn diện thì mọi sự vật, hiện tượng tồn tại trong thế giới vật chất này đều có những mặt tích cực, tiêu cực. Quan liêu cũng không ngoại lệ, chi tiết:

Một, điểm tích cực của quan liêu

Xem thêm: Các cách thức xử phạt hành chính và biện pháp khắc phục hậu quả

– có khả năng hoạt động, quản lý một tổ chức lớn dựa vào những quy định quy tắc: rất nhiều cơ quan ban ngành ngang nhau có thể dựa vào những quy định quy tắc đó để hoạt động theo một cùng một cách.

– Có đầy đủ cơ sở giám sát và có phân cấp quản lý, sẽ giúp khách hàng, người dân có thể kháng cáo đến cấp cao hơn.

Hai, điểm tiêu cực của quan liêu

– hoạt động không có sự hiệu quả gây lãng phí lớn

– Thông tin giữa các văn phòng và các cấp có khả năng bị lệch lạc hoạt động không đúng đắn

– Cùng một việc có thể phải thực hiện lặp lại giữa các cấp hoặc ngang cấp

– Trong quy trình truyền thông tin, các văn phòng, chức vụ dễ rơi vào tình trạng lệch lạc, thiếu đúng đắn. Các giấy tờ, giấy tờ cũng là rào cản, mất thời gian và gây ra phiền phức.

– Quan liêu cũng thường chậm thay đổi ngay khi có gì mới hoặc là chậm thực hiện thay đổi

Xem thêm: Bội chi ngân sách nhà nước là gì? nguyên nhân và cách khắc phục bội chi?

✅ Mọi người cũng xem : dụng cụ nấu ăn tiếng anh là gì

3. Ý nghĩa thực sự của từ Quan liêu:

Trong từ “Quan liêu”, chữ liêu cũng mang nghĩa là quan lại. Từ này đã được dùng từ thời kỳ phong kiến ở Việt Nam và Trung Quốc với ý nghĩa là những người cùng làm quan, có vai vế bằng nhéu. Cùng với đó là khái niệm “Bộ máy quan liêu” để chỉ chế độ tuyển dụng quan chức dựa trên cơ sở thi cử và thành tích.

Vào những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, xã hội châu Âu có sự thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt là ở Pháp và Đức. Sự biến chuyển mạnh mẽ trong xã hội đã thúc đẩy sự ra đời của nhiều học thuyết về xã hội. Max Weber – nhà kinh tế chính trị học vã xã hội học nổi tiếng người Đức đã đề ra một loạt khái niệm then chốt cho xã hội học tổ chức, trong đó có khái niệm “Bộ máy quan liêu” (Bureaucracy). Từ bureaucracy được hình thành từ 2 thành tố: “bureau” nghĩa là bàn giấy làm việc hoặc cơ quan của chính phủ; và “cracy” nghĩa là chính thể, chế độ (như democracy – chính thể dân chủ).

Như vậy Bureaucracy nếu chỉ dịch đơn giản thì có nghĩa là chế độ cơ quan bàn giấy. Khi dịch sang tiếng Việt với tên gọi “chế độ quan liêu”, từ này theo tinh thần của Max Weber đó là cơ cấu hành chính bổ nhiệm, là hệ thống chức vụ và nhiệm vụ được xác định rõ ràng, phân công phân nhiệm chính xác, hệ thống quyền hành có tôn ti trật tự, đẩy nhanh sự phân công lao động và chuyên môn hóa. Theo đó, từ “quan liêu” ở đây là một tính từ trung tính chứ không hề mang nghĩa xấu như trong ngôn ngữ mỗi ngày hiện nay mà chúng ta vẫn thường hiểu.

Hiểu được quan liêu là gì tương đương những biểu hiện của căn bệnh này là hết sức quan trọng. Đây là bí quyết để chúng ta ngăn ngừa tình trạng tiêu cực trong công việc tương đương đời sống hằng ngày. và cạnh đó, hãy ý thức cao và rèn luyện để xây dựng nhân cách trong sạch, nói không với quan liêu từ hôm nay nhé.

✅ Mọi người cũng xem : ý nghĩa bài thơ khi con tu hú

Bài viết được thực hiện bởi: Luật sư Nguyễn Văn Dương

cấp bậc: Giám đốc Doanh nghiệp

Lĩnh vực tư vấn: Dân sự, Hình sự, công ty

Trình độ đào tạo: Thạc sỹ Luật, MBA

Số năm kinh nghiệm thực tế: 10 năm

Tổng số bài viết: 10.208 bài viết

Tự ái là gì? Tự ái tiếng Anh là gì? Dấu hiệu của người có tính tự ái? Cách khắc phục để vượt qua lòng tự ái?

Ô nhiễm môi trường nước là gì? nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường nước? hệ lụy ô nhiễm môi trường nước? Cách khắc phục ô nhiễm môi trường nước?

Các tác nhân kéo theo các vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật về đồng phạm? Đề xuất một số biện pháp khắc phục các hạn chế, vướng mắc?

Khàn tiếng là gì? tác nhân khàn tiếng cách phòng tránh khàn tiếng?

Duet là gì? React là gì? Cách khắc phục các lỗi Duet TikTok? Làm thế nào để quay được video Duet trên TikTok?

Hiệu ứng Bullwhip là gì? tác nhân, ảnh hưởng, cách khắc phục?

Nguyên tắc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả thiên tai? Quy định về các biện pháp nhằm khắc phục hệ lụy thiên tai?

Cơ cấu tổ chức của Cục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai? Nhiệm vụ quyền hạn của Cục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai?

Trách nhiệm trong khắc phục ô nhiễm và phục hồi môi trường?

Mẫu quyết định cưỡng chế buộc thực hiện khắc phục hậu quả là gì? Mẫu quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hệ lụy (10/QĐ-CCBKPHQ)? Quy định về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả?

Thị trường bất động sản là gì? Đặc điểm của thị trường bất động sản?

Nhà ở xã hội là gì, nhà ở xã hội được quản lý như thế nào? Quy định về việc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội?

Quy định về quy hoạch xây dựng? Tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch xây dựng? Có được phép xây nhà trên mảnh đất thuộc diện quy hoạch?

Khái niệm chủ thể giao đất là gì? Quy định của pháp luật về giao đất? Đặc điểm và tổng giá trị pháp lý của vận hành giao đất? Thẩm quyền giao đất trồng rừng cho hộ gia đình? Giao đất rừng phòng hộ cho người không có hộ khẩu ở địa phương? Cán bộ, công chức có được giao đất rừng để sản xuất không?

Sở hữu toàn dân về đất đai là gì? Quan niệm về sở hữu toàn dân về đất đai?

Chế độ sở hữu là gì? Sự khác nhau giữa khái niệm quyền sở hữu và chế độ sở hữu? Cơ sở xây dựng chế độ sở hữu toàn dân về đất đai?

Cho thuê đất là gì? Ủy quyền quyết liệt cho thuê đất? Quyền của cá nhân, hộ gia đình được Nhà nước cho thuê đất? Thủ tục cho thuê đất nông nghiệp thực hiện dự án? Thẩm quyền cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích dùng đất?

Quốc hữu hóa đất đai là gì? quá trình quốc hữu hóa đất đai từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945?

Bảo trì nhà ở là gì? Quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu trong bảo trì nhà ở? Nguyên tắc thực hiện việc bảo trì nhà ở?

nghiên cứu, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng dùng đất là gì? Mục đích thống kê, kiểm kê đất đai? Thời điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu đất đai ?thống kê, kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng dùng đất?

Khái niệm về chính trị? Khái niệm về phá luât? Phân tích mối quan hệ giữa chính trị và pháp luật? Lấy ví dụ?

Diện tích mặt nước là gì? Quy định về đất có mặt nước nội địa? Quy định về đất có mặt nước ven biển?

Đất có di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh là gì? Quy định của pháp luật về đất có di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh? Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với đất có di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh?

Khái quát chung về hoà giải? Giải quyết tranh chấp đất bằng phương pháp hòa giải?

Chủ sở hữu nhà ở là gì? Quy định công nhận quyền sở hữu nhà ở?

Sở hữu tập thể là gì? Chế độ sở hữu tập thể là gì? Quy định mới nhất về sở hữu tập thể? Pháp luật có quy định như thế nào về sở hữu tập thể? Phân biệt sở hữu tập thể với sở hữu chung? Sở hữu tập thể và những điều cần biết?

Chất thải nguy hại là gì? Phân loại rác thải nguy hại? Các cách để xử lý chất thải nguy hại hiện nay?

Đồng tác giả là gì? Quyền tác giả trong trường hợp được coi là đồng tác giả?

Giao nộp chứng cứ là gì? Giao nộp chứng cứ trong tố tụng dân sự? Ý nghĩa của chứng cứ trong tố tụng dân sự?

Khái niệm bảo lưu quyền sở hữu? Bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản trong hợp đồng mua bán?