Bảo lưu quyền sở hữu là gì? Bảo lưu quyền sở hữu tài sản?

Bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản có thể được hiểu là quy định bảo đảm quyền lợi của bên bán trong quan hệ hợp đồng mua bán. Theo đó, trong hợp đồng mua bán của cải/tài sản, quyền sở hữu của cải/tài sản có thể được bên bán tài sản bảo lưu cho đến khi bên mua của cải/tài sản thực hiện nghĩa vụ thanh toán đầy đủ. Bộ luật dân sự 2015 có hiệu lực từ ngày 1/7/2016 đã có nhiều nội dung được đổi mới, cải tiến nhằm điều chỉnh các quan hệ dân sự ngày càng phong phú sinh ra trong cuộc sống mỗi ngày. Theo quy định trong Bộ luật dân sự, bảo lưu quyền sở hữu được hiểu là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự theo quy định của pháp luật. 

Luật sư tư vấn pháp luật miễn phí qua điện thoại 24/7: 1900.6568

Căn cứ pháp lý: Bộ luật dân sự 2015

1. Bảo lưu quyền sở hữu là gì?

Trong hợp đồng mua bán của cải/tài sản, các bên tham gia vào quan hệ hợp đồng có thể thỏa thuận về mua trả chậm, trả dần. Trong trường hợp này, bên mua chỉ có quyền sở hữu của cải/tài sản khi đã thanh toán đầy đủ cho bên bán. Để bảo đảm quyền đòi tiền trả chậm, bên bán có thể thỏa thuận với bên mua về việc xác lập biện pháp bảo lưu quyền sở hữu và đăng ký biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Bảo lưu quyền sở hữu được quy định cụ thể tại Bộ luật dân sự 2015.

Trong nội dung bảo lưu quyền sở hữu thì bên bán được quyền kiểm soát việc định đoạt của cải/tài sản của bên mua cho đến khi bên mua thực hiện nghĩa vụ thanh toán đầy đủ cho bên bán. Ngược lại, nếu trong trường hợp bên mua không thực hiện nghĩa vụ thanh toán đúng thời hạn thì bên bán có quyền lấy lại tài sản theo thỏa thuận trên hợp đồng mua bán và trả lại tiền cho bên mua sau khi trừ đi khấu hao dùng của cải/tài sản.

2. Bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản trong hợp đồng mua bán:

Bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản trong hợp đồng mua bán được hiểu là việc bên bán có khả năng bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản cho đến khi bên mua thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ thanh toán như đã thỏa thuận trong hợp đồng mua bán.

✅ Mọi người cũng xem : ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ

2.1. Nội dung bảo lưu quyền sở hữu tài sản:

– Đối tượng bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản

Những của cải/tài sản có đăng kí quyền sở hữu như: ô tô, xe máy, nhà đất,… đều thuộc đối tượng được bảo lưu quyền sở hữu tài sản

– Phương thức thực hiện

Vì biện pháp bảo lưu quyền sở hữu chỉ có hiệu lực đối kháng khi được đăng ký, do đó, khi các bên xác lập biện pháp bảo lưu quyền sở hữu thì phải được lập thành văn bản riêng hoặc được ghi trong hợp đồng mua bán làm cơ sở để thực hiện Thủ tục đăng ký biện pháp bảo lưu quyền  sở hữu.

Xem thêm: Mẫu hợp đồng mua bán đất đai, chuyển nhượng nhà đất mới nhất năm 2022

– Hợp đồng bảo lưu quyền sở hữu tài sản phải được lập thành văn bản riêng hoặc được ghi trong hợp đồng mua bán với quy định chặt chẽ. Bởi việc thực hiện nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng mua bán không phát sinh và chấm dứt ngay, mà đó là cả một quy trình rất phức tạp và dễ xảy ra tranh chấp.

– Hợp đồng bảo lưu quyền sở hữu tài sản ngoài quy định về đối tượng, giá cả, thời gian chậm thanh toán, các bên còn phải quy định rõ trách nhiệm, số lượng, thời điểm thanh toán thực tế và thỏa thuận về hậu quả pháp lí khi bên mua vi phạm nghĩa vụ với bên bán.

– Bên bán chọn một trong hai phương thức sau: bên bán tạo khó khăn để bên mua làm Thủ tục đăng ký quyền sở hữu hoặc cùng bên mua làm hồ sơ đăng ký quyền sở hữu tài sản cho bên mua nhưng bên bán giữ lại bản gốc.

– Bên mua tài sản phải hoàn thành nghĩa vụ thanh toán đầy đủ cho bên bán, trong trường hợp bên mua không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán cho bên bán theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán thì bên bán có quyền đòi lại của cải/tài sản.

Trong thời gian bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản có hiệu lực, bên mua có quyền khai thác, sử dụng và hưởng lợi từ hoa lợi, lợi tức nảy sinh từ của cải/tài sản đảm bảo. Do vậy mặc dù chưa là chủ sở hữu hợp pháp của tài sản nhưng bên mua vẫn sẽ phải chịu hoàn toàn rủi ro về của cải/tài sản đảm bảo trong thời hạn này, trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa các bên trong hợp đồng mua bán.

– Đối với bên bán tài sản thì khi bên mua không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán nên bên bán đã đòi lại tài sản, thì bên bán sẽ phải hoàn trả cho bên mua số tiền mà bên mua đã thanh toán sau khi trừ đi tổng giá trị hao mòn của cải/tài sản do bên mua đã sử dụng trong thời gian sở hữu tài sản.

✅ Mọi người cũng xem : tứ quý 8 có ý nghĩa gì

2.2. Đặc điểm của biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tài sản:

– Biện pháp bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản phải được lập thành văn bản riêng là hợp đồng bảo lưu quyền sở hữu tài sản hoặc phải được ghi trong hợp đồng mua bán. Điều này sẽ giúp chứng minh quyền sở hữu của cải/tài sản của bên bán trong thời gian bên mua chưa thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ thanh toán cho bên bán.

– Biện pháp bảo lưu quyền sở hữu sẽ sinh ra hiệu lực đối kháng kể từ thời điểm đăng ký. Khi xác lập giao dịch có biện pháp bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản, thì quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch không chỉ xác lập với hai bên chủ thể đã có trong giao dịch dân sự đó mà trong một số trường hợp có thể phát sinh với bên thứ ba chiếm giữ tài sản bảo đảm.

Xem thêm: Hợp đồng mua bán hàng hóa là gì? Các đặc điểm và nội dung?

– Bên mua đã nhận hàng hóa nhưng quyền sở hữu của cải/tài sản vẫn là của bên bán trong trường hợp bên mua không thực hiện nghĩa vụ thanh toán đầy đủ.

– Hai bên tham gia vào quan hệ hợp đồng mua bán có thể thỏa thuận để bên mua đưa tài sản vào khai thác công dụng và giữ quyền sở hữu cho đến khi việc thanh toán được hoàn tất.

– Khác với các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ khác như cầm cố, thế chấp, đặt cọc, ký cược, kỹ quỹ, bảo lãnh, tín chấp, cầm giữ, trong biện pháp bảo lưu quyền sở hữu thì bên nhận vật lại là bên có nghĩa vụ phải thực hiện công việc, hành vi  nào đó.

2.3. Chấm dứt bảo lưu quyền sở hữu:

Biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tài sản sẽ chấm dứt trong các trường hợp sau:

– Trường hợp nghĩa vụ thanh toán cho bên bán của bên mua đã được thực hiện đúng và đầy đủ.

Biện pháp bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản chỉ mang tính chất của việc ảnh hưởng, dự phòng, dự phạt. Bện pháp này chỉ được áp dụng khi có sự vi phạm của một bên trong hợp đồng mua bán. Vì vậy, trong quan hệ mua bán, các bên tham gia vào quan hệ hợp đồng mua bán đều đặn phải thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, đặc biệt bên mua đã thanh toán tiền cho bên bán theo thỏa thuận hoặc sau khi chuyển giao tài sản sẽ không còn cơ sở cho việc áp dụng biện pháp bảo đảm quyền sở hữu của bên bán đối với tài sản đó. Như vậy, biện pháp bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản sẽ đương nhiên chấm dứt khi bên mua hoàn thành đúng và đầy đủ nghĩa vụ thanh toán cho bên bán.

– Trường hợp bên bán đã nhận lại của cải/tài sản bảo lưu quyền sở hữu.

Trong trường hợp hợp đồng mua bán không đạt được sự thỏa thuận theo ý chí của các bên, đặc biệt, bên mua không thực hiện đúng nghĩa vụ thanh toán như thỏa thuận trong hợp đồng, thì khi đó bên bán có quyền nhận lại của cải/tài sản đã bán. Như vậy, biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tài sản sẽ chấm dứt tại thời điểm bên bán nhận lại của cải/tài sản đó. Đồng thời, việc chấm dứt biện pháp bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản sẽ kéo theo hợp đồng mua bán chấm dứt. Bởi trên thực tế, khi bên bán nhận lại tài sản mua bán thì hợp đồng mua bán sẽ không thể tồn tại.

Xem thêm: Quyền sở hữu là gì? Quy định của Bộ luật dân sự về quyền sở hữu?

– Trường hợp chấm dứt theo thỏa thuận của các bên trong giao dịch dân sự.

Thỏa thuận được hiểu là sự bày tỏ những nhu cầu nhất định theo ý chí của các bên trong quan hệ dân sự. Việc pháp luật ghi nhận sự thỏa thuận của các bên trong quan hệ hợp đồng dân sự cần được hiểu đó chính là sự thống nhất ý chí của các bên về một vấn đề gì đó. Và sự thống nhất ý chí này tạo ra quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia vào quan hệ hợp đồng mà luật pháp tôn trọng và bảo đảm thực hiện. Trong pháp luật dân sự, các bên trong hợp đồng mua bán có thể thỏa thuận bảo lưu quyền sở hữu của cải/tài sản và cũng có khả năng thỏa thuận chấm dứt việc bảo lưu quyền sở hữu này. Bởi việc áp dụng biện pháp bảo lưu quyền sở hữu cho tài sản mua bán tuy mang đến sự bảo đảm cho người bán nhưng không linh hoạt đối với người mua trong việc thực hiện các quyền đối với tài sản, cho nên các bên tham gia vào quan hệ hợp đồng mau bán có khả năng thỏa thuận để chấm dứt biện pháp bảo lưu quyền sở hữu này.

2.4. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong bảo lưu quyền sở hữu:

– Quyền và nghĩa vụ của bên mua tài sản

Bên mua có quyền sử dụng tài sản và hưởng hoa lợi, lợi tức nảy sinh từ tài sản trong thời hạn bảo lưu quyền sở hữu có hiệu lực. ngoài ra, bên mua có nghĩa vụ phải chịu mọi rủi ro về của cải/tài sản trong thời hạn bảo lưu quyền sở hữu có hiệu lực, trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa các bên trong hợp đồng mua bán. Bên mua cũng có nghĩa vụ phải thanh toán đầy đủ giá trị tài sản theo quy định trong hợp đồng hoặc theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán.

– Quyền và nghĩa vụ của bên bán của cải/tài sản

Bên bán có quyền đòi lại của cải/tài sản trong trường hợp bên mua không hoàn thành đúng và đầy đủ nghĩa vụ thanh toán cho bên bán theo thỏa thuận trong hợp đồng mua bán. mặt khác, trong trường hợp bên mua làm mất, hư hỏng tài sản thì bên bán có quyền bắt buộc bên mua bồi thường thiệt hại.

ngoài ra, bên bán có nghĩa vụ hoàn trả cho bên mua số tiền mà bên mua đã thanh toán sau khi trừ đi giá trị hao mòn của cải/tài sản do bên mua dùng trong thời gian sở hữu của cải/tài sản.

Như vậy, trong biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tài sản, thì bên bán là bên nhận bảo đảm vì thông qua biện pháp bảo lưu quyền sở hữu, bên bán tài sản sẽ được bảo đảm là chắc chắn giao dịch mua bán sẽ diễn ra, sự trì hoãn quyền bảo lưu của bên bán đối với của cải/tài sản là đối tượng mua bán để đảm bảo cho người bán tài sản bán được hàng và thu được đúng số tiền mà bên mua phải thanh toán. trong lúc đó bên bảo đảm là bên mua tài sản, biện pháp bảo lưu quyền sở hữu tài sảnvẫn làm cho bên bảo đảm tuy chưa chính thức trở thành chủ sở hữu tài sản bảo đảm nhưng bên mua được giữ tài sản và khai thác tác dụng của tài sản đó tương đương có quyền hưởng hoa lợi, lợi tức phát sinh từ của cải/tài sản, và nghĩa vụ trả tiền thuộc về bên bảo đảm, rủi ro trong thời gian sử dụng đối tượng bảo đảm thuộc về bên bảo đảm là bên mua.

Xem thêm: Mẫu hợp đồng mua bán xe ô tô, xe máy viết tay và công chứng mới nhất năm 2022

Bài viết được thực hiện bởi: Thạc sỹ Đinh Thùy Dung

chức vụ: Trưởng phòng Pháp lý

Lĩnh vực tư vấn: Dân sự, Đất đai, Hôn nhân

Trình độ đào tạo: Thạc sỹ Luật kinh tế

Số năm kinh nghiệm thực tế: 07 năm

Tổng số bài viết: 13.571 bài viết

Mẫu hợp đồng mua bán nhà đất chưa có sổ đỏ là gì? Mẫu hợp đồng mua bán nhà đất chưa có sổ đỏ? Hướng dẫn làm hợp đồng mua bán nhà đất chưa có sổ đỏ? Rủi ro pháp lý như thế nào khi mua đất chưa có sổ đỏ?

Hợp đồng mua bán hàng hóa bằng tiếng Anh, song ngữ là gì? Mẫu hợp đồng mua bán hàng hóa bằng tiếng Anh và song ngữ mới nhất? Hướng dẫn ghi hợp đồng mua bán hàng hóa bằng tiếng Anh?

Rủi ro sinh ra khi giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa là gì? Ứng dụng thực tế?

Hợp đồng mua bán hàng hóa là gì? Tiếng anh liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa? Đặc điểm pháp lý của hợp đồng kinh tế?Các điều khoản cơ bản trong hợp đồng mua bán hàng hóa?

Mua bán đối lưu là gì? Ưu, nhược điểm của mua bán đối lưu?

Sở hữu chéo là gì? Sở hữu chéo giữa hai công ty là gì?

Bảo lưu quyền sở hữu là gì? Đặc điểm? Quyền và nghĩa vụ của bên mua? Quyền vừa nghĩa vụ của bên bán?

Mặt hàng Big-Ticket là gì? Đặc điểm và cách xác định?

Chiếm giữ không sở hữu là gì? hoạt động của của cải/tài sản Chiếm giữ không sở hữu?

Quyền sở hữu zombie là gì? Đặc điểm và tác động tài chính?

Đất trồng cây lâu năm là gì?Thời hạn dùng đất trồng cây lâu năm? giấy tờ gia hạn đất trồng cây lâu năm khi hết hạn sử dụng?    

Dân quân tự vệ là gì? Dân quân tự vệ có phải tham gia nghĩa vụ quân sự không? Những trường hợp không phải tham gia nghĩa vụ quân sự?

Trợ cấp BHXH một lần là gì? Mẫu đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần? Hướng dẫn lập mẫu đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần?

Đua xe trái phép là gì? ngôn từ tiếng Anh? Đua xe trái phép bị phạt bao nhiêu tiền? Mức phạt khi xử lý hành chính? Xử lý hình sự hành vi đua xe trái phép khi nào?

Rác thải nhựa là gì? Nguồn gốc của rác thải nhựa? tác nhân gây ra ô nhiễm rác thải nhựa? Biện pháp khắc phục ô nhiễm rác thải nhựa?

Chất thải rắn là gì? Phân loại chất thải rắn? Phân loại chất thải rắn sinh hoạt? Xử lý chất thải rắn sinh hoạt được quy định như thế nào?

hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính là gì? Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính có tên được dịch sang tiếng Anh là gì? giấy tờ xử phạt vi phạm hành chính gồm những gì? quy trình, Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính đúng pháp luật?

Trái phiếu Chính phủ là gì? Mua trái phiếu Chính phủ và xem lãi suất trái phiếu CP ở đâu?

Luận văn là gì? Luận văn được dịch với tên trong tiếng Anh là gì? Hướng dẫn cách trình bày luận văn ấn tượng?

Môi trường học tập là gì? Môi trường học tập với tên trong tiếng Anh là gì? Đặc điểm của môi trường học tập? Vai trò của môi trường học tập?

Chứng từ thông tin ngân hàng là gì? Chứng từ thông tin ngân hàng được dịch với tên tiếng Anh là gì? Nội dung của chứng từ thông tin ngân hàng? Ý nghĩa của chứng từ thông tin ngân hàng?

Phiếu đăng ký dự tuyển viên chức là gì? Phiếu đăng ký dự tuyển viên chứcđể làm gì? Mẫu phiếu đăng ký dự tuyển viên chức? Hướng dẫn ghi mẫu phiếu đăng ký dự tuyển viên chức?

Tự nguyện là gì? Biểu hiện của tự nguyện? Ý nghĩa và ví dụ về tự nguyện?

Khái quát về bảo hiểm y tế? Mua bảo hiểm y tế trước khi sinh bao lâu để được sử dụng?

Mẫu kết luận kiểm định môi trường là gì? Mẫu kết luận kiểm định môi trường? Hướng dẫn sử dụng mẫu kết luận kiểm định môi trường? Quy định của pháp luật về kiểm định môi trường?

Mẫu giấy phép mang vũ khí( VC5) là gì? Mẫu giấy phép mang vũ khí( VC5)? Hướng dẫn dùng mẫu giấy phép mang vũ khí( VC5)? Quy định của pháp luật về cấp giấy phép mang vũ khí?

Mẫu quyết liệt chỉ định thầu mua thiết bị là gì? Mẫu quyết định chỉ định thầu mua thiết bị? Hướng dẫn sử dụng mẫu quyết định chỉ định thầu mua thiết bị? Quy định của pháp luật về chỉ định thầu mua thiết bị?

Hạnh phúc gia đình là gì? Nền tảng một gia đình hạnh phúc?

quyết liệt hoãn thi hành quyết định phạt tiền là gì? Mẫu quyết định hoãn thi hành quyết định phạt tiền? Hướng dẫn mẫu quyết định hoãn thi hành quyết định phạt tiền?

quyết liệt gia hạn thời hạn ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính là gì? Mẫu quyết định gia hạn thời hạn ra quyết liệt xử phạt vi phạm hành chính? Hướng dẫn mẫu quyết định gia hạn thời hạn ra quyết liệt xử phạt vi phạm hành chính?